Kırmızı ette soruna İtalyan ırk çözümü

Ziya İPEK

Türkiye’deki büyükbaş hayvan sayısı 2022 yılı verilerine göre 17 milyona ulaştı. Son 20 yılda, hayvan sayısında yüzde 70’ler düzeyine varan artış yaşanırken, 2011’den 2022’ye kadar geçen 11 yılda ortalama sığır karkas ağırlığı 250 kg’dan 290 kg seviyesine çıktı.

Tarım ve hayvancılık ülkesi olan Türkiye, tüm bu artışlara rağmen 2018’den 2022 yılına kadar geçen 5 yılda toplam 75 bin 339 ton kırmızı et ithal etti. Kırmızı ete olan talebin her yıl arttığını, geçen yıl bu rakamın 2 milyon tona yükseldiğini anımsatan Torunoğlu Tohumculuk Yönetim Kurulu Başkanı, Vet. Hek. Cengiz Torun, Türkiye’deki kırmızı et açığının kapatılması için dünyanın en fazla et veren sığır ırkından faydalanılması gerektiği söyledi.

2000 yılında Ağrı Eleşkirt’te 50 bin dolarlık bir projeyle İtalyan Anaborapi Piemontese etçi ırk suni tohumlama projesini hayata geçirerek, o günün koşullarında büyük başarı sağladıklarını anımsatan Torun, “Bugün her 5 büyükbaş hayvandan birine bu ırkla tohumlama yapılması halinde Türkiye’nin kırmızı et ihtiyacını 3 yılda çözebiliriz. Bu sayede daha kaliteli ve daha ucuz et tüketebiliriz. Ayrıca çiftçimiz daha az emekle daha fazla kazanç elde edebilir” dedi.

“14-16 ayda 450-460 kilogram karkas et elde edilebiliyor”

Cengiz Torun, en etçi sığır ırkı Anaborapi Piemontese’nin karkas et ortalamasının 14-16 aylık bakım süresinde 450-460 kg. ağırlığına eriştiğini, et randımanının yüzde 69-73 olduğunu, Türkiye’de ise bu rakama ancak başka kültür ırklarının 8 ay fazla beslenerek bile ulaşamadığını bildirdi. Torun, Piomentese’nin mera ve kapalı ahır hayvancılığına uygun, buzağı kayıplarının yok denecek kadar az ve etçi ırklar içinde 2.500 litre ile en fazla süt verimi bulunan bir ırk olduğunu anlattı.

“Çiftçi, daha fazla verim alarak kazançlı çıkacak”

Veteriner Hekim olarak 32 yıldan bu yana “Anaborapi Piemontese” ırkı ile binlerce yavru ürettiğini anımsatan Torun, etinin dünyanın en kaliteli kırmızı eti arasında yer aldığını, kolesterol bulunmayışından dolayı da en sağlıklı etler sınıfında olduğunu kaydetti.

Mevcut sığır varlığının yüzde 20’sinin bu ırka ait sperma ile suni olarak tohumlanması durumunda Türkiye’de et açığı oluşmayacağına dikkat çeken Cengiz Torun, “Piemontese sığırı çift kaslıdır, myostatin geni nedeniyle çift kas şekillenmiştir ve myostatin geni doğal bir gendir. Bundan dolayı 3 yıl içinde kırmızı et üretiminde fazlalık yaşanacak, kırmızı et fiyatları ucuzlayacak, vatandaş da kaliteli et yiyecektir. Çiftçi, aynı orandaki yemle beslediği sığırdan daha fazla et verimi sağlayacak ve kazançlı çıkacaktır” diye konuştu.

“Adana’da saf ırka ulaştık”

Firmalarının, Piemontese ırkına ait spermaları anavatanı İtalya’dan tedarik ettirdiğini, Anaborapi Kooperatifi’nin Piemontese ırkı spermalarını yavru testinden (progeni) geçiren, 350 bin kayıtlı sığıra sahip en yetkili kuruluş olduğunu ifade eden Cengiz Torun, bu ırkın boğa spermalarının azot tankları içinde -196 santigrat derecede dondurulmuş olarak Türkiye’ye getirildiğini ve suni tohumlamanın bu şartlar muhafaza edilerek gerçekleştirildiğini, Adana’da bazı çiftliklerde yapılan suni tohumlamanın ardından saf ırka ulaştıklarını bildirdi. Torun, boğa sperması fiyatlarının, diğer kültür sığır ırklarının spermalarından pahalı olmadığını da anlattı.